PROGRAM WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNY SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. BOLESŁAWA CHROBREGO W NIEMCZY
PROGRAM
WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNY
SZKOŁY PODSTAWOWEJ
IM. BOLESŁAWA CHROBREGO
W NIEMCZY
I Założenia Programu
Nadrzędnym celem Programu jest wszechstronny rozwój osobowy ucznia w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym.
Planowane efekty Programu:
• Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa.
• Ograniczenie zachowań niekorzystnych społecznie, zmniejszenie nietolerancji i agresywności uczniów wobec siebie. Zapobieganie demoralizacji i przejawom dyskryminacji.
• Przestrzeganie praw i obowiązków ucznia.
• Wykorzystywanie wiedzy i umiejętności w relacjach interpersonalnych oraz prawidłowe funkcjonowanie w różnych grupach społecznych.
• Wzrost świadomości i postrzegania przez rodziców oddziaływań szkoły na zachowania niekorzystne społecznie.
• Przestrzeganie nawyków higienicznych jako warunku zdrowia i dobrego samopoczucia.
II Podstawę prawną do wprowadzenia działań w ramach program stanowią:
1. Konwencji o prawach dziecka Art. 33. (aneks).
2. Konstytucji Rzeczpospolitej. Art. 72.
3. Kodeksie postępowania karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art. 304.
4. Kodeksie postępowania cywilnego, Art. 572 (Dział II, rozdział 2).
5. Ustawach i rozporządzeniach:
• Ustawie o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).
• Ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982r. (tekst jednolity – Dz.U.2007r. Nr 70, poz.473 z późn. zm.).
• Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982r. (tekst jednolity – Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109; z późn. zm.).
• Ustawie o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z dnia 8 kwietnia 2010 r. (Dz. U. 2010 r. Nr 81, poz. 529).
• Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226).
• Ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005r. (Dz. U. Nr 180, poz. 1493).
• Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2005r. Nr 179, poz. 1485; z późn. zm.).
• Ustawie o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 23 lipca 2008r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 180 poz. 1108).
• Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r., poz. 977 z późn. zm.)
• Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2010r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2010r. Nr 156, poz. 1047 z późn. zm.).
• Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228 poz. 1490 z późn. zm.).
• Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 228; poz. 1489 z późn. zm.).
• Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. Nr 228; poz. 1488 z późn. zm.).
• Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228; poz. 1487 z późn. zm.).
6. Programach narodowych i krajowych:
• Narodowym Programie Zdrowia (2007 – 2015)
• Narodowym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
• Krajowym Programie Przeciwdziałania Narkomanii (2011 – 2016)
• Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (2006 – 2016)
• Krajowym Programie Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV (2007 – 2011) – Harmonogram realizacji Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS opracowany na lata 2012 – 2016
• Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego (2009 – 2013)
• Programie Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce (2010 – 2013)
• Rządowym Programie „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła” (2008 – 2013)
• Ustawa z 7 września 1991r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2004r. nr 256 poz. 2572) – art. 54 ust. 2 pkt 1, ust. 4
• Ustawa z 24 kwietnia 2015r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015r. poz. 875)
• Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. poz. 1249)
III DIAGNOZA PROBLEMÓW
Spośród wszystkich faz okres szkolny stanowi szczególną fazę w życiu człowieka. Z perspektywy psychospołecznej właśnie wtedy dokonują się najważniejsze zmiany w zakresie obrazu siebie i społecznej percepcji jednostki, formowane są nowe wzorce relacji interpersonalnych, gwałtownie wzrasta liczba nowych doświadczeń osobistych i społecznych, rozwijane są umiejętności pozwalające na kształtowanie się poczucia własnej kompetencji. Tempo oraz sposoby osiągania tych celów zależą zarówno od samego ucznia jak i od osób, z którymi się kontaktuje. Nie jest więc to okres biernego oczekiwania na dorosłość i dojrzałość. Wręcz przeciwnie – w tej fazie życia ludzie są bardzo aktywni, eksperymentują z nowymi zachowaniami, poszukują nowych ról, nabywają nowych doświadczeń, a tym samym stają się innymi ludźmi o nowych prawach i obowiązkach, mającymi nowe potrzeby i oczekiwania, wypełniającymi nowe zadania. W procesie tym niezwykle ważną rolę odgrywają znaczące osoby dorosłe, a zwłaszcza rodzice i nauczyciele.
III A. DIAGNOZA PROBLEMÓW – POTRZEBY UCZNIÓW
|
PROBLEMY UCZNIÓW |
POTRZEBY WYNIKAJĄCE Z PROBLEMÓW |
|
1. Problemy okresu dojrzewania: - biologiczne, np. zmiany w wyglądzie, - społeczne, np. trudności w nawiązywaniu kontaktów, - psychiczne, np. „huśtawka” uczuć,
- prawne, np. brak odpowiedzialności za swoje postępowanie.
|
- potrzeba samoakceptacji, - potrzeba pozytywnego obrazu własnej osoby, - potrzeba rzetelnej informacji na temat dojrzewania,
- potrzeba informacji na temat odpowiedzialności karnej dotyczącej nieletnich i młodocianych. |
|
2. Problemy zdrowotne: - niewłaściwe odżywianie,choroby, np.: bulimia, anoreksja, alergie, otyłość i inne,
- wczesna inicjacja seksualna,
- nerwice, choroby psychiczne, - nikotynizm, alkoholizm, narkomania, lekomania. |
- potrzeba dobrych wzorców w rodzinie,szkole i mediach, - potrzeba uświadamiania konieczności leczenia,
- potrzeba asertywności i rzetelnej wiedzy na temat skutków przedwczesnej inicjacji seksualnej,
- potrzeba miłości i akceptacji, - potrzeba rzetelnej wiedzy o zagrożeniach i eliminowanie mitów związanych z uzależnieniem, - potrzeba szczęścia i zadowolenia, - potrzeba zabawy i odpoczynku, - potrzeba zachowań asertywnych. |
|
3. Problemy związane z kryzysem autorytetu dorosłych: - nieporozumienia w domu, - kłopoty w szkole, - kwestionowanie wartości dorosłych, - kwestionowanie autorytetów. |
- potrzeba autonomii i samodzielności, - potrzeba sukcesu w nauce, - potrzeba czytelnych i klarownych wymagań i oczekiwań rodziców i nauczycieli, - potrzeba konstruktywnych wzorców w rodzinie, szkole i mediach. |
|
4. Problemy związane z wysokim poziomem neurotyzmu: - skłonność do przeżywania stanów lękowych, - niska odporność na stresy, - problemy adaptacyjne
|
- potrzeba satysfakcji, miłości oraz radości w życiu, - potrzeba radzenia sobie w trudnych sytuacjach, - potrzeba akceptacji. |
|
5. Problemy natury psychicznej: - brak umiejętności nawiązywania kontaktów, - mankamenty komunikowania się, - trudności w kontaktach z rówieśnikami, - różne formy agresji. |
- potrzeba kontaktu z rówieśnikami, - potrzeba akceptacji w grupie rówieśniczej, - potrzeba poczucia bezpieczeństwa i własnej wartości, - potrzeba umiejętności wyrażania swoich uczuć. |
|
6. Problemy tkwiące w środowisku: - adaptacyjno – integracyjne w nowym środowisku szkolnym,
- problemy w nauce, - niedostatek ekonomiczny, - patologia rodziny, uzależnienia.
|
- potrzeba bezpieczeństwa i akceptacji,
- potrzeba sukcesów w nauce, - potrzeba bezpieczeństwa, - potrzeba satysfakcji i zadowolenia z życia. |
IV Główne założenia programu:
• Program dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska szkolnego, zawiera treści i działania o charakterze wychowawczo-profilaktycznym skierowanym do uczniów, nauczycieli oraz rodziców.
• Ideą programu jest stworzenie młodzieży sytuacji wychowawczych ograniczających lub niwelujących czynniki, które mogłyby wpłynąć na nią negatywnie i skłonić ją do podejmowania zachowań ryzykownych.
• Program opiera się o następujące strategie:
- strategia informacyjna – jej celem jest dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie dokonywania racjonalnego wyboru;
- strategia edukacyjna – jej celem jest pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności życiowych tj. nawiązywania kontaktów z ludźmi, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów wewnętrznych, przeciwstawiania się naciskom otoczenia (asertywność);
- strategia alternatyw – pomoc w zaspokajaniu potrzeby sukcesu, przynależności, satysfakcji życiowej poprzez zaangażowanie w działalność artystyczną, społeczną i sportową;
- strategia interwencyjna – pomoc uczniom w rozwiązywaniu bieżących problemów, wspieranie w sytuacjach kryzysowych i konfliktowych, współpraca z instytucjami oświatowym organizacjami świadczącymi pomoc społeczną i innymi instytucjami uczestniczącymi w rozwiązywaniu problemów dorastającej młodzieży.
Najważniejszymi problemami, wymagającymi oddziaływań są:
• agresja, przemoc, dyskryminacja
• uzależnienia;
• zagrożenia wynikające z korzystania z mediów
• niezdrowy styl życia
• zaburzone relacje interpersonalne;
• zaburzenia emocjonalno-motywacyjne.
•
IV A. Cele główne:
• podniesienie poziomu bezpieczeństwa uczniów w szkole i poza nią
• ochrona ucznia/wychowanka przed zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój oraz kształtowanie u niego optymalnych sposobów właściwego postępowania.
IV B. Cele szczegółowe:
• Podnoszenie wśród uczniów poziomu wiedzy z zakresu szeroko pojętego bezpieczeństwa
• Promowanie problematyki bezpieczeństwa wśród młodzieży
• Współpraca ze środowiskiem lokalnym i rodzicami w realizowaniu działań na rzecz bezpieczeństwa uczniów
• Integracja grupy - budowanie atmosfery i klimatu zaufania, bezpieczeństwa i akceptacji.
• Kształtowanie umiejętności otwartego, swobodnego i szczerego wyrażania swoich myśli, odczuć i poglądów. Przełamywanie barier w mówieniu o sobie, prezentacja siebie przed grupą.
• Kształtowanie postaw prospołecznych i empatycznych – treningi wczuwania się w sytuacje oraz stany emocjonalne innych osób.
• Wzmacnianie samooceny i budowanie poczucia własnej wartości.
• Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie i zdrowie innych.
• Dostarczenie podstawowych informacji o istniejących zagrożeniach dla młodzieży, ukazanie ich przyczyn oraz sposobów ich eliminowania.
• Dostarczenie podstawowych wiadomości o niebezpieczeństwach związanych z uzależnieniem od nikotyny, alkoholu, narkotyków oraz komputera.
• Kształtowanie umiejętności podejmowania właściwych decyzji – ocena kosztów i zysków, przesłanki wyboru, wybory alternatywne.
• Kształtowanie umiejętności porozumiewania się z innymi – podstawowe wiadomości o komunikacji werbalnej i niewerbalnej.
• Treningi asertywności – wdrażanie do obrony własnego zdania
• Kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i frustracją – treningi relaksacyjne i autogenne.
• Wdrażanie do refleksji i obiektywnej oceny skutków własnego zachowania.
• Krytykowanie i radzenie sobie z krytyką – kształtowanie umiejętności nieraniącego krytykowania i umiejętności przyjmowania krytyki.
• Kształtowanie umiejętności konstruktywnego rozwiązywania sytuacji konfliktowych – aspekty konfliktu oraz sposoby unikania sytuacji konfliktowych.
• Rozwijanie twórczego rozwiązywania problemów i kreatywności w myśleniu.
• Rozwijanie zainteresowań (plastyka, muzyka), odkrywanie umiejętności, predyspozycji, talentu do różnych form aktywności pozaszkolnej.
• Kształtowanie umiejętności wyrażenia swoich emocjonalnych przeżyć za pomocą środków artystycznych. Rozwijanie indywidualnych zdolności twórczych.
• Promowanie zdrowego stylu życia – ukazanie możliwości uzyskania osobistych satysfakcji bez uciekania się do wspomagania chemicznego – substancjami uzależniającymi.
• Kształtowanie postaw i zachowań ułatwiających dobre funkcjonowanie w społeczeństwie;
• Stwarzanie wychowankom warunków do pełnego rozwoju własnej osobowości, kreowanie postaw prospołecznych, wyrabianie poczucia odpowiedzialności za siebie i innych;
• Stwarzanie wychowankom możliwości wyrównywania braków z zakresu wiedzy szkolnej oraz motywowanie do rozwijania potrzeb poznawczych;
• Podniesienie poczucia bezpieczeństwa w placówce;
V Realizacja programu oparta jest na zintegrowanych działaniach kadry pedagogicznej i uczniów
V A. Zadania w zakresie wychowawczo-profilaktycznym
Dla uczniów:
CELE PODSTAWOWE:
- budowanie poprawnych relacji z rówieśnikami i rozwiązywanie typowych dla tego wieku problemów interpersonalnych;
- przygotowanie młodzieży do życia w świecie dorosłych poprzez ukazywanie różnorodnych aspektów życia społecznego wraz z jego zagrożeniami;
- poznawanie i wdrażanie w życie zasad dobrego zachowania w tym eliminowanie wulgaryzmów w życiu ośrodka;
- przeciwdziałanie przemocy i agresji w życiu szkolnym i pozaszkolnym wychowanków;
- nabywanie umiejętności rozpoznawania uczuć i stanów emocjonalnych oraz uczenie konstruktywnych sposobów radzenia sobie z nimi;
- wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie poprzez stwarzanie warunków do kształtowania adekwatnej samooceny;
- nabywanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach niepowodzeń szkolnych poprzez stwarzanie szans osiągania sukcesów;
- pomaganie uczniom w zrozumieniu zależności stopnia sukcesu od własnej motywacji;
- rozwijanie umiejętności asertywnych oraz zdolności do wyrażania siebie w kontaktach z innymi – korygowanie negatywnych wzorców zachowań;
- uświadomienie konsekwencji przypadkowych i nieprzemyślanych kontaktów ze środkami psychoaktywnymi i osobami stanowiącymi potencjalne zagrożenie.
Dla Rady Pedagogicznej:
CELE PODSTAWOWE:
- poszerzanie wiedzy i kompetencji w zakresie profilaktyki;
- rozwój osobisty nauczyciela poprzez samodoskonalenie się;
- motywowanie do stworzenia pozytywnej koalicji: szkoła – ośrodek – dom - środowisko lokalne;
- ujednolicenie priorytetów, norm, wymagań, kar i nagród;
- rozszerzenie kontaktów ze specjalistami, instytucjami zajmującymi się profilaktyką;
- wypracowanie płynnego i rzetelnego przepływu informacji o wychowankach w celu szybkich interwencji i oddziaływań wychowawczych.
VI Ewaluacja programu:
Uczeń w wyniku realizacji program:
• zdaje sobie sprawę z zagrożeń otaczających nas w świecie;
• jest otwarty na siebie i innych;
• potrafi zachowywać się asertywnie – umie powiedzieć NIE;
• wie jakie obowiązują normy zachowania w kontaktach interpersonalnych i stara się je
przestrzegać;
• radzi sobie z przejawami przemocy (zminimalizowanie zachowań agresywnych);
• zna swoją wartość, decyduje o sobie i potrafi ponieść konsekwencje własnych decyzji;
• jest zmotywowany do osiągania lepszych wyników w nauce.
Rada Pedagogiczna w wyniku realizacji programu:
• doskonali profesjonalizm zawodowy w zakresie realizacji oddziaływań profilaktycznych;
• rozszerza i stosuje różnorodne metody pracy;
• rozwija własne kompetencje interpersonalne;
• potrafi współpracować i koordynować działania z różnymi środowiskami;